Śmiały skok Ponzela i inne tajemnice zapomnianych fortów

Ziemia kłodzka jako region turystyczny słynie z pięknych widoków oraz wielu zabytków. Zwiedzać tu można liczne pałace, zamki czy kościoły, których historia związana jest z trudnymi dziejami Hrabstwa Kłodzkiego. Wpływ na współczesny wygląd tych terenów miały zarówno czasy pokoju, jak i czasy wojen. Do dziś w okolicy spotkać można liczne pozostałości fortyfikacji i umocnień, które warto zobaczyć.

            Jedną z niewątpliwie najbardziej znanych atrakcji ziemi kłodzkiej jest Twierdza Kłodzko, która od XVIII góruje nad miastem i jest jednym z najbardziej efektownych obiektów tego typu w kraju. Twierdza powstała w trakcie Wojen Śląskich, które toczyły się pomiędzy Królestwem Pruskim a Cesarstwem Habsburgów, na miejscu dawnego zamku. Jako jej uzupełnienie powstał fort pomocniczy na Owczej Górze. Funkcje wojskowe obie twierdze pełniły do 1877 roku. Obecnie Twierdza Kłodzko jest niezwykle popularną atrakcją. Turyści mogą wybrać różne formy zwiedzania, ponieważ na twierdzy udostępnione są zarówno korytarze podziemne, jak i tarasy zewnętrzne, z których roztaczają się piękne widoki na otaczające Kotlinę Kłodzką pasma górskie.

            Wędrując po Górach Bystrzyckich oraz Górach Stołowych możemy się natknąć na pozostałości fortów, których zadaniem miało być strzeżenie granic prusko-austriackich.
W 1790 roku nad ziemią kłodzką wisiało widmo kolejnej wojny pomiędzy tymi dwoma mocarstwami. Wtedy też król pruski Fryderyk Wilhelm II nakazał budowę trzech fortów – Fryderyka, Wilhelma oraz Karola.

            Najlepiej zachowany jest Fort Wilhelma, którego pozostałości znaleźć możemy do dziś w pobliżu wsi Huta w Górach Bystrzyckich. Wybudowany został z piaskowcowych bloków
i posiadał suchą fosę. Obsadzony był kilkunastoma żołnierzami, których zadaniem było patrolowanie okolicy. Fort nigdy nie odegrał żadnej roli militarnej, a po 1807 roku został opuszczony i w większości rozebrany. Materiał, z którego został zbudowany, wykorzystano przy budowie m in. budynków gospodarczych i częściowo kościoła
w Wójtowicach, seminarium nauczycielskiego oraz wiaduktu kolejowego w Bystrzycy Kłodzkiej. Do dziś część murów oraz fosa dawnego fortu są zachowane i chętnie odwiedzane przez turystów. W pobliżu przebiega zielony szlak turystyczny i jest przygotowane miejsce ogniskowe.

            Wędrując po okolicy, warto poszukać pozostałości drugiego fortu – Fortu Fryderyka. Wybudowany został na zboczach Kamiennej Góry w pobliżu Pokrzywna i Polanicy-Zdroju. Był tzw. blockhausem, czyli małym fortem obronnym. Turyści, którzy docierają do niego mogą odczytać na kamieniu napis „Ponzels kühner Sprung 1887” czyli „Śmiały skok Ponzela” wraz z rysunkiem dłoni. Wskazuje ona miejsce wyczynu miejscowego ekscentryka, Augusta Ponzela. Nie do końca trzeźwo myślący weteran wojny francusko-pruskiej założył się ze swoim kolegą Karolem, że otoczony przez wroga skoczy w kilkunastometrową przepaść i przeżyje, po czym rzucił się z urwiska. Co ciekawe Ponzel przeżył, spadł bowiem na gałęzie wysokiego świerka i osunął się po nich w dół. Następnie, w poszarpanym garniturze poszedł do miejscowej gospody, aby skonsumować wygraną – butelkę wódki „Urian” oraz pęto kiełbasy. Jeszcze wiele lat opowiadał o swoim wyczynie, wspominając okropny bólu pośladków, który męczył go przez następny tydzień.

            W pobliżu Szosy Stu Zakrętów w Górach Stołowych warto odwiedzić punkt widokowy w miejscu dawnego Fortu Karola. Fort powstał jako punkt obronny granic Prus i także nie został nigdy wykorzystany. Po kilku latach stacjonowania żołnierzy stał się popularnym miejscem spacerowym, z doskonałym widokiem na Szczeliniec Wielki. Jego budowniczy, Bonaventura von Rauch zwracał uwagę również na walory obronne Szczelińca Wielkiego
i pośrednio przyczynił się do turystycznej popularności szczytu.

            Śladów ciekawych, ważnych ale i często tragicznych wydarzeń, które kształtowały krajobraz, kulturę i historię naszego regionu jest mnóstwo. Niektóre z miejsc są popularne
i często odwiedzane, inne zostały zapomniane, bądź znane są tylko nielicznym osobom. Zachęcamy do schodzenia z utartych szlaków i odkrywania niezwykłej historii ziemi kłodzkiej.